การออกแบบดีไซน์: การพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development)

การพัฒนาอย่างยังยื่น เป็นหลักการหนึ่งที่นักออกแบบจำเป็นจะต้องศึกษา เพราะเป็นหลักการที่ต้องคำนึงถึงในการออกแบบ ที่จะไม่ส่งผลเสียต่อสภาพแวดล้อม เมื่อมีการออกแบบพัฒนาผลงานออกมา
วันนี้จึงนำแนวคิดนี้มาฝากค่ะ

แนวคิดเมืองยั่งยืน (Sustainable City)
เมืองไม่ว่าจะเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วและกำลังพัฒนาล้วนมีปัญหา

เมือง เป็นตัวอย่างการพัฒนาที่ไม่ยั่งยืนและต้นตอของความเสื่อมโทรมทางสิ่งแวดล้อมในหลายด้าน ได้แก่ การทำให้โลกร้อน การทำลายป่าและความหลากหลายทางชีวภาพ การทำให้แหล่งน้ำร่อยหรอและปนเปื้อน ดินเสื่อมคุณภาพ สัตว์น้ำถูกจับมากเกินไป การสร้างเมืองที่ยั่งยืนกลายเป็นความจำเป็นที่เร่งด่วน!

ความเชื่อมโยงของเหตุปัจจัยของการพัฒนาที่ยั่งยืน

- ความต้องการบริโภคสินค้าและบริการที่ไม่สมเหตุสมผล ฟุ่มเฟือย

ทำให้คุณภาพทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรม ขาดสมดุล แม้จะส่งผลให้เกิดการขยายตัวทางเศรษฐกิจก็ตาม

- การที่ชุมชนไม่เข้มแข็งทำให้เกิดผลเสียทางเศรษฐกิจ เกิดความขัดแย้งทางสังคม และทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมถูกทำลายอย่างรุนแรง

- การเคลื่อนย้ายทุนจากต่างประเทศ ทำให้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็ว

กรอบแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืน

นโยบายการเร่งรัดพัฒนาเศรษฐกิจของรัฐในอดีต

-การที่ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรมอย่างรวดเร็วและรุนแรงนี้เอง การแก้ไขกฎหมายและทบทวนนโยบายของรัฐที่เกี่ยวข้องด้วย

- เกิดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมให้ได้มาตรฐานสากล

- ทำให้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมกลับสู่สมดุลเดิม

อย่างยั่งยืนสำหรับคนรุ่นต่อไป

สำหรับในประเทศไทย สืบเนื่องจาก

แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 ที่มุ่งเน้นการพัฒนาโดยยึดหลักสำคัญที่ “คนเป็นศูนย์กลาง” อันหมายถึงการพัฒนาคนและสิ่งแวดล้อมรอบตัวคนเป็นสำคัญ

แผนพัฒนาฯฉบับที่ 9 ซึ่งสานต่อภารกิจโดยเชื่อมโยงการพัฒนาในลักษณะขององค์รวม Holistic scale โดยเน้นการสร้างแนวคิดในลักษณะบูรณาการให้ครบทุกมิติ เพื่อให้เกิดผลอย่างแท้จริงตามแนวคิดของสมัชชาโลก World summit for the World Environment “Agenda 21” ซึ่งปัจจุบันได้มีกระแสต่างๆ เกี่ยวกับแนวคิดของ Sustainable Development & Sustainability ในเรื่องต่างๆหลายเรื่อง

ทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง ที่มุ่งสู่ความพอเพียงทางเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติ ปัญญา และระบบการศึกษาที่สร้างปัญญาอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างสังคมที่พออยู่พอกินและมีไมตรีจิตต่อกัน

และทฤษฎีพระมหาชนก ที่มุ่งสู่การพึ่งตนเอง ความเพียรอันบริสุทธิ์ การอนุรักษ์และเพิ่มพูนทรัพยากรธรรมชาติ

เศรษฐกิจที่พอเพียง
- การสร้างศักยภาพในการแข่งขัน
- การสร้างเศรษฐกิจฐานราก
- การอนุรักษ์และเพิ่มทรัพยากร

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงได้เล็งเห็นถึงสิ่งเหล่านี้ จึงได้สร้างทฤษฎีใหม่ขึ้นมา คือ

“เศรษฐกิจพอเพียง”

โดยทรงเน้นย้ำแนวทางแก้ไขเพื่อให้ประเทศรอดพ้นและยื่นหยัดภายใต้กระแสโลกา วิวัฒน์ และการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ได้อย่างมั่นคง เพื่อเป็นหนทางสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน

เศรษฐกิจพอเพียง

ความพอเพียงจะต้องประกอบด้วย 3 คุณลักษณะ

- ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีที่ไม่น้อยเกินไปและไม่มากเกินไป โดยไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เช่น การผลิตและการบริโภคอยู่ในระดับพอประมาณ

- ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับของความพอเพียงนั้น จะต้องเป็นไปอย่างมีเหตุผลโดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้องตลอดจนคำนึง ถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากการกระทำนั้น ๆ อย่างรอบคอบ

- การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบ และการเปลี่ยนแปลงด้านต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นโดยคำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ต่าง ๆ ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งใกล้และไกล

การดำเนินกิจการต่างๆ ให้อยู่ในระดับพอเพียงนั้น ต้องมีความรู้ และคุณธรรมเป็นพื้นฐาน

- ความรู้ ประกอบด้วย ความรอบรู้เกี่ยวกับวิชาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องอย่างรอบด้าน ความรอบคอบที่จะนำความรู้เหล่านั้นมาพิจารณาให้เชื่อมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผน และความระมัดระวังในขั้นปฏิบัติ

- คุณธรรม ที่จะต้องเสริมสร้างประกอบด้วย มีความตระหนักในคุณธรรม มีความซื่อสัตย์สุจริตและมีความอดทน มีความเพียง ใช้สติปัญญาในการดำเนินชีวิต

คืนชิวิตสู่ธรรมชาติ

การนำปรัชญาของเศรษฐกิจเพียงพอมาปฏิบัติ คือ การพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืน พร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงในทุกด้าน
- การพัฒนาให้สามารถพึ่งตนเองในระดับต่าง ๆ อย่างเป็นขั้นตอน
- ลดความเสี่ยงเกี่ยวกับธรรมชาติ
- สร้างภูมิคุ้มกันที่ดี มีความรู้ ความเพียร และความอดทน สติ และปัญญา การช่วยเหลือเกื้อกูล และความสามัคคี
- การพิจารณาวางแผนและขั้นตอนการปฏิบัติอย่างรอบคอบ

หลักสำคัญของความพอดีมี 5 ประการ คือ
ความพอดีด้านจิตใจ : ต้องเข้มแข็ง สามารถพึ่งตนเองได้ มีจิตสำนึกที่ดี เอื้ออาทร ประณีประนอม นึกถึงผลประโยชน์ส่วนรวม

ความพอดีด้านสังคม : ต้องมีความช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สร้างความเข็มแข็งให้แก่ชุมชน รู้จักผนึกกำลัง และที่สำคัญมีกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดจากฐานรากที่มั่นคง และแข็งแรง

ความพอดีด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม : รู้จักใช้และจัดการอย่างฉลาดและรอบคอบ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนสูงสุด และที่สำคัญใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในประเทศ เพื่อพัฒนาประเทศให้มั่นคงอยู่เป็นขั้นเป็นตอนไป

ความพอดีด้านเทคโนโลยี : รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมให้สอดคล้องกับความต้องการ และควรพัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้านของเราเองและสอดคล้องเป็นประโยชน์ ต่อสภาพแวดล้อมของเราเอง

ความพอดีด้านเศรษฐกิจ : เพิ่มรายได้ ลดรายจ่าย ดำรงชีวิตอย่างพอควร พออยู่ พอกิน สมควรตามอัตตภาพ และฐานะของตน